Αποχώρηση Πλειού με βαρύτατες καταγγελίες...
Λίγες μέρες πριν μπούμε σε προεκλογική περίοδο επισήμως και με τη θητεία του ληγμένη εδώ και τέσσερις μήνες, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επιχειρεί να προωθήσει τους περιβόητους Κώδικες Δεοντολογίας για την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το Διαδίκτυο και τα social media, οι οποίοι είχαν προκαλέσει σάλο αντιδράσεων όταν είχαν εμφανιστεί πρώτη φορά προς διαβούλευση, τον περασμένο Δεκέμβριο 2022.
Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε, παρατηρήσεις κατατέθηκαν και εν μέρει ενσωματώθηκαν, όχι όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, για τις επίμαχες ρυθμίσεις, που δέχθηκαν και τη μεγαλύτερη κριτική. Αναμορφωμένοι οι Κώδικες Δεοντολογίας εμφανίστηκαν χθες στην ολομέλεια του ΕΣΡ προς... ψήφιση.
Στη βιασύνη του προέδρου Αθ. Κουτρουμάνου και στη διαδικασία εξπρές αντέδρασε ο καθηγητής Γιώργος Πλειός, μέλος του Συμβουλίου, ο οποίος ζήτησε να γίνει ψηφοφορία κατ’ άρθρο για τους ανανεωμένους Κώδικες. Ο πρόεδρος διαφώνησε και, σαν να προέδρευε σε φοιτητικό σύλλογο, αντιπρότεινε να γίνει ψηφοφορία για το... αν θα γίνει ψηφοφορία. Ο καθηγητής Γιώργος Πλειός αποχώρησε από τη διαδικασία-παρωδία αφού προηγουμένως είχε προειδοποιήσει γι’ αυτό.
Με το Σχέδιο Κώδικα Δεοντολογίας Προγραμμάτων (ενημερωτικών και ψυχαγωγικών) που βιάζεται να περάσει ο πρόεδρος του ΕΣΡ λίγους μήνες πριν από τις εκλογές ποινικοποιείται η ερευνητική δημοσιογραφία και η ανεξάρτητη δημοσιογραφική έρευνα και επιδιώκεται να ελεγχθεί κάθε πληροφοριακός αρμός που μπορεί να αποκαλύψει οτιδήποτε μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο. Τουλάχιστον σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο.
«Αποφασίζομεν και διατάσσομεν»
Για το αναμορφωμένο σχέδιο (υποτίθεται ότι) ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση έως την 1η Μαρτίου από την πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ, τον πρόεδρο της ΠΟΕΣΥ, τον γενικό διευθυντή των πανελλαδικής εμβέλειας ιδιωτικών καναλιών (ΕΙΤΗΣΕΕ), τον πρόεδρο των ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών Αττικής (ΕΙΙΡΑ), τους νομικούς συμβούλους της Nova, του Ομίλου OTE και της ΕΡΤ. Επί της ενσωμάτωσης των παρατηρήσεων των φορέων ο πρόεδρος του ΕΣΡ προτίμησε το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν».
Οι αντιδράσεις για τους Κώδικες όπως είχαν αρχικά εμφανιστεί -που είχαν καταγγείλει, μεταξύ άλλων, στη Βουλή οι αρμόδιοι τομεάρχες του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Μάριος Κάτσης και Αναστασία Γκαρά- έκαναν λόγο για Κώδικες-εργαλείο της κυβέρνησης που αποσκοπεί στον πλήρη έλεγχο της ενημέρωσης, ιδίως κατά την άτυπη προεκλογική περίοδο που διανύουμε. Μάλιστα διαπιστώνονταν δύο στοχεύσεις:
- Το διευρυμένο πεδίο αρμοδιότητας του ΕΣΡ:
Οι Κώδικες Δεοντολογίας του ΕΣΡ επιβάλλονται και στο Ιnternet, σε ιστοσελίδες και πλατφόρμες, αλλά όπως φαίνεται και στα social media, πεδία στα οποία έχει επεκταθεί η δικαιοδοσία του ΕΣΡ. Ο Κώδικας το γράφει σαφώς, ήδη από το άρθρο 1, όπου ορίζεται το «πεδίο εφαρμογής»: «Οι ρυθμίσεις του παρόντος αφορούν όλα τα προγράμματα που μεταδίδονται από τους πάσης φύσεως φορείς που υπόκεινται στην ελεγκτική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ανεξαρτήτως του μέσου και του τρόπου παροχής των υπηρεσιών τους». Ο πέλεκυς θα πέφτει πλέον βαρύς από κάθε πλατφόρμα μετάδοσης.
- Τα άρθρα 22 και 28 του Κώδικα. Εκφράζονται φόβοι για λογοκριτικές παρεμβάσεις που προκύπτουν από:
α) Το άρθρο 22 με τίτλο «Εγκλήματα-τρομοκρατία», το οποίο προβλέπει στην παρ. 3 ότι «Η δημοσιογραφική έρευνα δεν πρέπει να υποκαθιστά τις αστυνομικές, ανακριτικές ή άλλες αρμόδιες Αρχές». Υπό το φως των δημοσιογραφικών αποκαλύψεων, π.χ. για τις υποκλοπές, προκαλεί εύλογα ερωτηματικά το εύρος των παρεμβάσεων στη δημοσιογραφική έρευνα που μπορεί να χαρακτηριστεί «υποκατάσταση» π.χ. των αστυνομικών ερευνητικών Αρχών, ανάλογα με το πώς θα το ερμηνεύσει το ΕΣΡ.
β) Το άρθρο 28 με τίτλο «Πληροφορίες» είναι ακόμα χειρότερο: Στην παρ. 1 αναφέρει ότι «απαγορεύεται η μετάδοση πληροφοριών και εικόνων που έχουν αρμοδίως χαρακτηριστεί απόρρητες, καθώς και όσες αφορούν την εθνική άμυνα, την ακεραιότητα της χώρας και τη δημόσια ασφάλεια». Ο όρος «απόρρητες» από μόνος του θα μπορούσε να οδηγήσει στο σκαμνί του ΕΣΡ πολλές εφημερίδες και ιστοσελίδες, αλλά και όσους αναδημοσιεύουν «απόρρητο» περιεχόμενο. Επιπλέον, με την πρόβλεψη για «δημόσια ασφάλεια» μπορούν να οδηγηθούν σε καταδίκη όλα τα ΜΜΕ που μπορεί να ασκούν κριτική στην εκάστοτε κυβέρνηση.
Όργανο επιλεκτικών διώξεων
Ενστάσεις έχουν διατυπωθεί και για την «απαγόρευση της μετάδοσης ψευδών, ατεκμηρίωτων ή παραποιημένων πληροφοριών», καθώς μπορούν να γίνουν λάστιχο, αλλά και η παραδοχή ότι στο πλαίσιο διασφάλισης της «πολιτικής πολυφωνίας» (άρ. 33) μεταδίδονται μόνο οι «άξιες προς μετάδοση απόψεις και δραστηριότητες των κομμάτων».
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον εν λόγω Κώδικα, οποιαδήποτε αποκάλυψη για υποκλοπές -όπως αυτές που έκαναν το Documento, το Inside Story, το Βήμα κ.ά.- θα διώκεται από το ΕΣΡ, καθώς η κυβέρνηση εντάσσει τις αποκαλύψεις αυτές στο πεδίο του «απορρήτου»
«Δεν μπορώ να παραμείνω και να νομιμοποιήσω μια αντιδημοκρατική διαδικασία. Πώς είναι δυνατόν; Τι είμαστε τα μέλη του ΕΣΡ; Διακοσμητικά αντικείμενα είμαστε;» είπε ο Γιώργος Πλειός μιλώντας στην «ΑΥΓΗ» μετά την αποχώρησή του.
Αγγέλα ΝταρζάνουΑυγή (04.4.2023)
