Χριστούγεννα 2021 - Πρωτοχρονιά 2022 υπό την απειλή της μετάλλαξης Όμικρον και ο διαχειριστικός παραλογισμός συνεχίζεται: «Με πολλά self tests, έτσι ώστε εμείς οι ίδιοι να ελέγχουμε την κατάσταση της υγείας μας, θα περάσουμε χαρούμενες γιορτές» στέλνει το... μήνυμα ο πρωθυπουργός. Άλλωστε, «τα πράγματα στη χώρα μας πάνε καλύτερα απ’ ό,τι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και, πάντως, καλύτερα από πριν» ψελλίζουν, αμετανόητοι, οι κρατούντες...Μα, τότε, προς τι αυτή η πρεμούρα των νέων για το μετά και αυτή η νοσταλγία των παλαιών για το πριν; Διότι, όπου κι αν στην Ελλάδα του λοιμώδους παρόντος εστιάσεις, φωτογραφίζεις την επιθυμία του μέλλοντος. Ή τη νοσταλγία του παρελθόντος. Κάτι που σημαίνει ότι δεν βιώνουμε το «τώρα». Ή πως το βιώνουμε ως αβίωτο -ένα βασανιστικό διάλειμμα ανάμεσα στο «πριν» και το «μετά»: δεν το γουστάρουμε, μας συνθλίβει, θέλουμε να απαλλαγούμε απ’ αυτό. Να επιστρέψουμε στο «πριν», να περάσουμε στο «μετά»...
Το παγκόσμιο «τώρα» είναι η μιζέρια της φτώχειας και η μιζέρια του πλούτου, ο φόβος του «αόρατου εχθρού» και ο φόβος του πολιτικού διαχειριστή του, το άγχος μιας «ζωής εν τάφω» και το άγχος ενός «άκλαυτου θανάτου»: ένα απελπιστικά καταθλιπτικό και ανέλπιδο παρόν.
Το δικό μας, το ελληνικό μας «τώρα», είναι ακόμα πιο αβέβαιο απ’ το παγκόσμιο παρόν, πιο μαύρο από κάθε παρελθόν. Ένα «τώρα» σκοτεινό σαν καρικατούρα του Φρανθίσκο Γκόγια, εφιαλτικό σαν την «κραυγή» του Έντβαρτ Μουνκ, βασανιστικό σαν την «τελευταία κρίση» του Ιερώνυμου Μπος, αγανακτισμένο σαν...
*******
Σαν οργισμένο «γράμμα» του Π.Ζ. Προυντόν: να σε κυβερνούν οι ταγοί του ακραίου νεοφιλελευθερισμού σημαίνει να σε επιτηρούν, να σε παρακολουθούν, να σε φακελώνουν, να σε στοιχίζουν, να σε κατατάσσουν, να σε υποτάσσουν, να σε χαρατσώνουν, να σε απολύουν, να αισχροκερδούν εις βάρος σου, να σε εξαπατούν, να σε κλέβουν, να σε απαξιώνουν...
...Ύστερα, με την παραμικρή αντίσταση, να σε σπάζουν στο ξύλο, να σε δένουν, να σε φυλακίζουν, να σε θυσιάζουν, να σε πουλούν, να σε προδίδουν, να σε περιπαίζουν, να σε γελοιοποιούν, να σε προσβάλλουν, να σε ατιμάζουν...
«Αισθάνομαι ανθρώπινη υποτίμηση και ηθική ταπείνωση όταν, υπό την απειλή προστίμων, μου επιβάλλουν υποχρεώσεις που παραβιάζουν βασικά δικαιώματά μου και ακυρώνουν τη βούλησή μου» γράφει ο μπλόγκερ «Ιππόλυτος»: «Σαν να είμαι ένα κατώτερο είδος ηλίθιου, ένας ανεγκέφαλος δούλος μιας ανώτερης φυλής πολιτισμένων αριστοκρατών» συνεχίζει. Και καταλήγει: πρέπει όλοι αυτοί και τα τσανάκια τους να πάρουν την απάντησή τους...
- Πότε;
- Το επόμενο Σάββατο, φυσικά. Μπαίνουμε στο 2022, το ξέχασες; Περνάμε στο «μετά»!..
Ωραία, το επόμενο Σάββατο περνάμε στο... «μετά»!.. Αλλά πώς μπορούμε να προεξοφλήσουμε ότι το «μετά», στο οποίο τόσο πολύ βιαζόμαστε να περάσουμε, θα είναι καλύτερο απ’ το τώρα; Συναισθηματικά η τάση φυγής προς το «μετά» είναι κι αυτή μια νοσταλγία, η νοσταλγία του μέλλοντος. Που δεν είναι παρά η έκφραση της ενστικτώδους ανθρώπινης τάσης για Ελευθερία. Το ίδιο και η νοσταλγία του παρελθόντος.
*******
Ωστόσο «οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν πραγματικά ελευθερία, επειδή η ελευθερία προϋποθέτει ανάληψη ευθύνης, και οι περισσότεροι άνθρωποι τρέμουν την ανάληψη ευθύνης» μας θυμίζει ο Φρόιντ. Κι από αυτή την άποψη μπορούμε, μετά βεβαιότητος, να πούμε ότι ένα «πριν» ήταν καλύτερο από ένα «τώρα», μα αδυνατούμε να προβλέψουμε πως το «μετά» θα είναι σίγουρα καλύτερο από το «τώρα». Ή το «πριν».
Όμως η Ιστορία μας διδάσκει πως οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν παντοδύναμοι, εκφράζοντας συλλογικά μια δυνατή ιδέα: την ιδέα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα μπορεί να μας οδηγήσει για δεύτερη φορά σε ένα «μετά» με δικαιοσύνη, δημοκρατία και αξιοπρέπεια, ας πούμε.
Αναμφισβήτητα, αυτή είναι μια ιδέα που καθιστά την τάση φυγής προς το μέλλον ταυτόσημη με την ελπίδα: το, εν πολλοίς, χιμαιρικό αυτό συναίσθημα που, κατά συνθήκη, παράγει αδράνεια, ασυνειδησία, αναισθησία, ύπνο, αλλά και διέγερση και δράση και εξέγερση και επανάσταση...
Αξιοπρέπεια!.. «Ας είναι ένα ‘μετά’ με αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και δημοκρατία κι ας είναι με μισή τυρόπιττα κι ένα κιλό πατάτες», όπως λέγαμε τότε, πριν από τις κάλπες του 2015.
Προς το παρόν, ωστόσο, καθώς υπό τη σκιά της μετάλλαξης Όμικρον οδεύουμε προς την πρωτομηνιά του 2022, ο παραλογισμός συνεχίζεται: «τα πάντα είναι κωμικά, τίποτα δεν είναι τραγικό, όλα είναι πραγματικά και μη, δυνατά και αδύνατα, σοβαρά και γελοία», όπως έλεγε ο Ευγένιος Ιονέσκο.
- το κείμενο του Νίκου Τσαγκρή είναι από την ΑΥΓΗ της Κυριακής (24.12.2021)
