του Διονύση Βραϊμάκη
Η ενημέρωση από το διαδίκτυο έχει τα καλά της –τα πολλά καλά της. Αμεσότητα, αδιάκοπη ανανέωση των πληροφοριών, φωτογραφίες, βίντεο, δυνατότητα σχολίων από τους αναγνώστες. Φυσικά έχει και τα κακά της –τα πολλά κακά της. Βιαστικά γραμμένα κείμενα, παραπλανητικούς τίτλους (για να αποσπάσουν τα κλικ), λάθη στην πληκτρολόγηση (αυτά που αποκαλούσαμε «τυπογραφικά» και τα αποδίδαμε σε «δαίμονες»), πολλά κόπι-πέιστ, άρα πανομοιότυπα τμήματα, και τεράστια κείμενα, αυτά που από παλιά τα αποκαλούσαμε «σεντόνια».
Στις ιστοσελίδες δεν έχεις περιορισμούς στον χώρο. Και εκατό και διακόσιες και χίλιες λέξεις να γράψεις παραπάνω, θα χωρέσουν στο αχανές διαδικτυακό τοπίο. Δεν υπάρχει φραγμός, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην εφημερίδα όπου είναι συγκεκριμένα τα όρια (ιδιαίτερα από τότε που καθιερώθηκαν τα προκασέ, δηλαδή οι προσχεδιασμένες σελίδες) και τα οποία δεν ξεπερνιούνται, ή δεν υπολείπονται, ούτε κατά 10-20 λέξεις.
Τα σεντόνια, σε συνδυασμό με την τάση που έχεις όταν περιπλανιέσαι στο διαδίκτυο να πηδάς από ανάρτηση σε ανάρτηση και από σάιτ σε σάιτ, έχουν εξασκήσει τον βιαστικό αναγνώστη στη διαγώνια ανάγνωση και στις αρπαχτές ματιές. Είναι πολύ λίγα εκείνα τα κείμενα των πολλών λέξεων, χιλίων πεντακοσίων ας πούμε, που διαβάζονται ολόκληρα, από την αρχή έως το τέλος. Πρέπει να έχει μεγάλο έως συναρπαστικό ενδιαφέρον το άρθρο/ρεπορτάζ/σχόλιο ή να είναι εξόχως σαγηνευτικός ο γραφιάς (υπάρχουν πολλοί και πολλές) για να σε αρπάξει σαν κύμα από την πρώτη αράδα και να σε ξεβράσει χορτάτο στην τελευταία τελεία. Για τα άλλα μεγάλα κείμενα, η διαγώνια ανάγνωση αποτελεί πρακτική λύση –και για πολλούς ευλογημένη…
Παλιά στην εφημερίδα, ιδιαίτερα την εποχή τής λινοτυπίας, ο συντάκτης ρωτούσε τον αρχισυντάκτη ή τον συντάκτη ύλης, «πόσα χειρόγραφα να γράψω» και εκείνοι όριζαν τον αριθμό των χειρόγραφων σελίδων γνωρίζοντας τον τυπογραφικό χώρο που αντιστοιχεί ανάλογα με το πόσο αραιά ή πόσο σφικτά έγραφε στο χαρτί κάθε συντάκτης. Συχνά, μάλιστα, κόβονταν ακόμα και πάνω στις σελίδες λέξεις, φράσεις, παράγραφοι για να χωρέσουν τα κείμενα.
Μετά, γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ή λίγο πριν, ανακαλύφθηκε το μέτρημα το λέξεων. Η ερώτηση «πόσα χειρόγραφα;» (ή πόσα δακτυλόγραφα) έγινε «πόσες λέξεις να γράψω;» Κάτι που ταίριαζε στα προτερήματα της εφημερίδας, δηλαδή στο να εκφράζεται λιτά, να προφυλάσσεται από την απεραντολογία και όποτε είχε μεγάλο θέμα –ρεπορτάζ, ανάλυση, συνέντευξη, οτιδήποτε πιο ενδιαφέρον– να δίνει στήλες και σελίδες, αλλά πάντα με μέτρο, με όρια, με ορατό το τέλος του κειμένου. Ενώ, τώρα, με τα διαδικτυακά σεντόνια (εκείνα που δεν είναι συναρπαστικά), αν θέλεις να δεις πού τελειώνουν, σκρολάρεις, δηλαδή ρολάρεις, ρολάρεις, ρολάρεις με το ροδάκι του ποντικιού, ταξιδεύεις μέσα από ρεκλάμες, φωτογραφίες, συνδέσμους άλλων θεμάτων, και κάποτε βλέπεις τον πάτο του ωκεανού.
Στις ιστοσελίδες πλέον τα θέματα δεν μετριούνται με λέξεις, αλλά με λεπτά, και ενημερώνεσαι στην αρχή πόσο χρόνο θέλεις για να διαβάσεις ένα κείμενο. Ναι, αλλά δεν υπολογίζουν τη διαγώνια ανάγνωση και πέφτουν έξω.
- το κείμενο του Διονύση Βραϊμάκη είναι από το harddog
