Γράφει ο Μιχάλης Ψύλος
Λίγες ημέρες απομένουν για το τέλος του 2022 και ήρθε η ώρα του απολογισμού. Ο «αποχαιρετισμός στα όπλα» που θα ήθελε και ο Χεμινγουέι αναβάλλεται για του χρόνου και βλέπουμε. Ένας αποχαιρετισμός είναι ήδη σίγουρος: των κρυπτονομισμάτων. Στη χρονιά που δύει, τα κρυπτονομίσματα έχασαν δραματικά την αξία τους, με το Bitcoin μόνο, να καταρρέει σχεδόν κατά 65%. Επιπλέον, το ανταλλακτήριο FTX κατέρρευσε, η τράπεζα κρυπτονομισμάτων Celsius χρεοκόπησε και το ψηφιακό νόμισμα Terra Luna ανήκει πλέον επίσης στο παρελθόν. Εκατομμύρια πελάτες τραβάνε τα μαλλιά τους καθώς έχασαν δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα κρυπτονομίσματα καταρρέουν. Από την αρχή ήταν σαφές ότι δεν είναι χρήματα – αλλά ένα απλό όνειρο. Ωστόσο, η διαφημιστική εκστρατεία για την απόκτησης τους κατάφερε να πείσει εκατομμύρια πολίτες αλλά και θεσμικούς παράγοντες, καθώς μπόρεσε να διαρκέσει για ένα εκπληκτικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Το Bitcoin επινοήθηκε το 2008 και μόλις τώρα φαίνεται να καταρρέει.
Τα Bitcoins υπόσχονταν έναν γενναίο νέο κόσμο: έμοιαζαν με ένα «δημοκρατικό» νόμισμα που θα ανήκε μόνο στους χρήστες του. Το κράτος ή οι τράπεζες δεν θα μπορούσαν πλέον να ελέγχουν το χρήμα, αλλά αυτό θα ήταν «προνόμιο» για ισότιμους πολίτες με τους υπολογιστές τους. Τα Bitcoin «εξορύσσονται» από υπολογιστές που λύνουν πολύπλοκους αλγόριθμους, με το λογισμικό να είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να δημιουργηθούν το πολύ 21 εκατομμύρια bitcoin. Οι θαυμαστές του Bitcoin πίστευαν ότι αυτό θα έκανε το ψηφιακό τους νόμισμα πιο ασφαλές. Στην πραγματικότητα, από αυτό το απόλυτο ανώτατο όριο και μόνο προκύπτει ότι τα bitcoin δεν είναι καθόλου χρήματα.
Το Bitcoin και όλα τα άλλα κρυπτονομίσματα επηρεάστηκαν κυρίως από το γεγονός ότι όλο και περισσότερες κεντρικές τράπεζες αναγκάστηκαν να λάβουν πλήρη δράση κατά του κλιμακούμενου πληθωρισμού, κυρίως η Fed. Από το τέταρτο τρίμηνο του 2021, ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ είχε ανακοινώσει ότι η εποχή του φθηνού χρήματος θα τελειώσει σύντομα. Και μόνο που το σκέφτηκε, ο Πάουελ έκανε τις χρηματοπιστωτικές αγορές να παγώσουν. Οι αγορές δεν πίστευαν ότι αυτό που ακολούθησε. Και αυτό επειδή τα επιτόκια δεν είχαν αυξηθεί τόσο γρήγορα εδώ και 40 χρόνια. Το Επιτόκιο της Fed ήταν 0,25% στην αρχή του έτους, αλλά στις 14 Δεκεμβρίου έφτασε το 4,50%
Και ενώ οι κανόνες του παιχνιδιού στις χρηματοπιστωτικές αγορές άλλαξαν θεμελιωδώς ούτως ή άλλως μέσω της επιρροής της νομισματικής πολιτικής, η αγορά κρυπτονομισμάτων έπρεπε να παλέψει με το ένα ή το άλλο σκάνδαλο.
Η τεχνολογία, τόσο πολύ αναγνωρισμένη και διαφημιζόμενη ως ασφαλής, έχει αποδειχθεί επανειλημμένα ότι είναι κατάλληλος στόχος για ψηφιακές ληστείες. Για τους απατεώνες και τους χάκερ, το 2022 μπορεί να ήταν από τις πιο επιτυχημένες χρονιές τους, καθώς το ποσό που κατάφεραν να λεηλατήσουν στον τομέα των κρυπτονομισμάτων, ανέρχεται σε δισεκατομμύρια.
Η φύση του καπιταλισμού δεν αλλάζει με τα κρυπτονομίσματα. Ούτε η φύση χρήματος που μπορεί να προσαρμοστεί στη ζήτηση και να αυξηθεί όταν χρειάζεται. Καθώς αναπτύσσεται η οικονομία, αυξάνεται και η ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί. Γι’ αυτό η τιμή του χρήματος δεν αυξάνεται όπως τα bitcoin. Ουδείς μπορεί να φανταστεί για παράδειγμα,ότι ένα ευρώ μπορεί να αξίζει 16.000 δολάρια. Η οικονομία θα στραγγαλιζόταν αμέσως αν υπήρχε μόνο η πεπερασμένη ποσότητα κρυπτονομισμάτων.
Το χρήμα, είναι κι αυτό ένα εμπόρευμα, που έχει αξία. Η αξία του εμφανίζεται έμμεσα από την ανταλλαγή που μπορεί να έχει ως καθολικό ισοδύναμο με άλλα εμπορεύματα. Πέφτει ή αυξάνει η αξία του ανάλογα με τη μάζα των εμπορευμάτων που ανταλάσσονται μέσα στο χρόνο χρησιμοποιώντας το στις ανταλλαγές. Αυτή τη στιγμή το bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα είναι σε ελεύθερη πτώση και αρκετοί πιστεύουν ότι η φούσκα θα ξεφουσκώσει αρκετά. Η αξία τους δηλαδή, θα πέσει στα τάρταρα.
Αν κάποιοι αδαείς πιστεύουν ότι μπορούν να ξεφύγουν από την καπιταλιστική οικονομία με την τεχνολογία μόνο, είναι νυχτωμένοι. Το θέμα ήταν και θα είναι πάντα ποιος ελέγχει τα μέσα παραγωγής. Τα άλλα είναι παραμύθια της χαλιμάς για φιλόδοξους μικροαστούς.
Έτσι, η πραγματικότητα ήταν φυσικό να κυριαρχήσει: το κανονικό χρήμα συνέχισε να κυκλοφορεί στον πραγματικό κόσμο. Μόνο μια μικρή κοινότητα πιστών πίστεψε στα κρυπτονομίσματα, αλλά ποτέ δεν κατάλαβαν πραγματικά πώς λειτουργεί το χρήμα. Πολλοί έχουν πλέον ξυπνήσει. Αλλά με… άδειες τσέπες.
- το κείμενο του Μ. Ψύλου είναι από την Ναυτεμπορική (27.12.2022)
