«Φυλακή» – Δεν είναι τηλεοπτική σειρά είναι ένας θεσμός σε αποδρομή και μας αφορά όλους

Με αφορμή το δοκίμιο του Τάσου Θεοφίλου

«Τα βιβλία» είναι σχεδόν πάντα μια πιθανή απάντηση σε δεκάδες ερωτήματα και σίγουρα αποτελούν πάντα μια αφορμή για να αρχίσει μια κουβέντα που συχνά την αφήνουμε στην άκρη. Το δοκίμιο του Τάσου Θεοφίλου «Φυλακή» (Εκδόσεις Αντίποδες) είναι ένα κατεξοχήν τέτοιο βιβλίο.
Μια λιτή έκδοση με φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος ο συγγραφέας όταν εξέτιε την ποινή του, και μεστό λόγο χωρίς ηρωισμούς και εύκολους αφορισμούς για το τι συμβαίνει εντός των τειχών.
Παράλληλα ο συγγραφέας, που λειτουργεί ως ρεπόρτερ που βιώνει αυτό που μας παραδίδει ως κείμενο, καταγράφει εμπειρίες και καταρρίπτει στερεότυπα που έχουμε, εμείς οι απ’ έξω, για τις φυλακές.

Το βιβλίο είναι σύντομο, είναι μικρό και συγχρόνως τεράστιο γιατί είναι η αφορμή. Η «Φυλακή» του Τάσου Θεοφίλου είναι μια αφορμή για να ανοίξει η κουβέντα για τις φυλακές, το σωφρονιστικό σύστημα, για το πώς οι δεξιές κυβερνήσεις εργαλειοποιούν το ποινικό σύστημα και τους ποινικούς ώστε να κρατούν σε μια μόνιμη φοβία την κοινωνία.
Την ίδια ώρα είναι η αφορμή να μιλήσουμε για τη Δικαιοσύνη και πώς λειτουργεί. Αλλά και το κράτος δικαίου. Βλέπεις οι φυλακές αποτελούν μια κοινωνία και εκεί η δημοκρατία και ο πολιτισμός δοκιμάζονται από τις κρατικές πρακτικές.

Αυτά τα παραπάνω ήταν και ο πυρήνας της παρουσίασης που έγινε στις αρχές του καλοκαιριού στη Δημοτική αγορά της Κυψέλης από όπου μπορείς να ακούσεις και ένα απόσπασμα από όσα μοιράστηκε μαζί μας ο Τάσος Θεοφίλου.

Διαβάζοντας το βιβλίο και έχοντας καταγράψει ως ρεπόρτερ τις μεγάλες εξεγέρσεις στις φυλακές της δεκαετίας του 90 ένιωσα το δίλημμα: τιμωρία ή σωφρονισμός; Ικανοποίηση της αδηφάγας κοινής γνώμης ή δημοκρατικός πολιτισμός και κράτος δικαίου. Κι αν είσαι θύμα προσώπου που οδηγήθηκε στις φυλακές… Με ποιο τρόπο, αν όχι μέσα από την παιδεία, μπορείς να αντέξεις ότι το πρόσωπο που παρανόμησε εις βάρος σου, κάποια στιγμή θα (πρέπει) να βρεθεί εκτός φυλακής;

Γιάννης Καφάτος / Viewtag

• «Φυλάκη» – Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Οι φυλακές είναι πάρκινγκ και γυμναστήριο για τους κρατούμενους και τις κρατούμενες, διευθυντήριο και σχολείο για το έγκλημα, ένοχο μυστικό για τη δικαιοσύνη και μαύρο κουτί για την κοινωνία των πολιτών. Το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο από τον Τάσο Θεοφίλου, έναν άνθρωπο που έζησε μέσα στις ελληνικές φυλακές και βγαίνοντας δεν σταμάτησε να τις παρακολουθεί και να γράφει γι’ αυτές. Με άλλα λόγια, έναν άνθρωπο που τις έζησε διπλά, ως φυλακισμένος και ως παρατηρητής της καθημερινότητάς τους, μετατρέποντας την προσωπική του εμπειρία σε γλώσσα ικανή να σταθεί απέναντι στα στερεότυπα που παράγουν οι ειδήσεις, οι επιτροπές και οι σκηνοθέτες. Και είναι μια σύντομη κατάδυση στο τυφλό σημείο του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και των θεσμών του, εκεί όπου τα δικαιώματα ακυρώνονται από την ίδια την εφαρμογή τους.

• Τάσος Θεοφίλου – Info

Ο Τάσος Θεοφίλου γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1982 στη Θεσσαλονίκη και ζει στην Κυψέλη. Απόφοιτος της Κοινωνικής και Ποιμαντικής Θεολογίας του ΑΠΘ από το 2007, κατάφερε μόλις το 2024 να περάσει στο επόμενο ακαδημαϊκό στάδιο ολοκληρώνοντας το μεταπτυχιακό του στη Δημιουργική Γραφή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Έχει εργαστεί ως διανομέας διαφημιστικών φυλλαδίων, υπάλληλος σε βίντεο κλαμπ, σερβιτόρος σε ταβέρνες και καφέ, τραπεζοκόμος στην εστία των ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, συγγραφέας, καντινιέρης στις φυλακές Δομοκού, γραφέας στις φυλακές Κορυδαλλού, δικαστικός ρεπόρτερ, αναπαλαιωτής αστυνομικών και δικαστικών ρεπορτάζ, εργάτης στην παραγωγή διαφημιστικών μπρελόκ, συντάκτης, εκδότης, διοργανωτής εκδηλώσεων και φεστιβάλ βιβλίου και ερευνητής αστυνομικών και δικαστικών αφηγήσεων του ημερήσιου μεσοπολεμικού Τύπου.

Κάτι που τον έχει επηρεάσει αρκετά και τον αναγκάζει να γράφει συνεχώς για αυτό, προκειμένου να αποφύγει τα έξοδα ψυχοθεραπείας, είναι η πενταετής κράτησή του στις ελληνικές φυλακές (3,5 χρόνια στις φυλακές Δομοκού και 1,5 στον Κορυδαλλό).