Για την περίοδο 2012-2019 έχουν μιλήσει πολλοί. Κάποιοι από πρώτο χέρι αφού ήταν πρωταγωνιστές, κάποιοι ήταν κοντά στα κέντρα λήψης των αποφάσεων και γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα και κάποιοι είπαν την άποψή τους αναλύοντας στοιχεία, αξιολογώντας μαρτυρίες και διαβάζοντας τα απομνημονεύματα ξένων ηγετών. Ισως ο μόνος που δεν έχει ασχοληθεί εκτενώς με τη συγκεκριμένη περίοδο είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Εκτός από ορισμένες δηλώσεις του με αφορμή τις επιθέσεις που δέχτηκε από τους πολιτικούς αντιπάλους του και την κριτική συντρόφων του, δεν έχει κάνει μια ολοκληρωμένη τοποθέτηση για κείνη τη φάση στην οποία είχε κεντρικό ρόλο. Θα το πράξει, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, με το βιβλίο του που αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στο 2025. Πολλοί περιμένουν τις απαντήσεις του στα ερωτήματα που υπάρχουν. Οπωσδήποτε κάτι παραπάνω από τη λέξη «αυταπάτες» που χρησιμοποίησε σε μια στιγμή αυτοκριτικής. Τα «γιατί» και τα «αν», μέγα πλήθος. Ορισμένα:
● Γιατί προκάλεσε την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας; Γιατί δεν άφησε την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου να εκτεθεί ανεπανόρθωτα, κάτι που ήταν σχεδόν βέβαιο αφού δεν είχε υλοποιήσει τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις που είχε συμφωνήσει με τους δανειστές; Κληρονόμησε άδεια ταμεία, είχε απέναντί του ένα εχθρικό περιβάλλον εντός και εκτός της χώρας και μια κοινωνία που είχε πιστέψει στις επαγγελίες του και περίμενε το θαύμα.
● Οταν έλεγε προεκλογικά ότι με έναν νόμο θα καταργήσει τα μνημόνια και θα εξασφαλίσει μερική διαγραφή του χρέους, θεωρούσε ότι μπορούσε να πετύχει αυτούς τους στόχους ή ήταν μία από τις αυταπάτες που καθοδηγούσαν και τον ίδιο και το κόμμα του;
● Υποστήριζε τότε, το λέει και σήμερα, ότι δεν ήθελε την έξοδο της χώρας από το ευρώ. Γιατί τοποθέτησε σε καίρια κυβερνητικά πόστα στελέχη του κόμματος που ανήκαν στην πτέρυγα-φράξια (με σημαντική δύναμη στα καθοδηγητικά όργανα και υπολογίσιμη επιρροή στη βάση) που δεν έκρυβε ότι η βασική επιδίωξή της ήταν η έξοδος από το ευρώ;
● Γιατί ανέθεσε στον Γιάνη Βαρουφάκη την κύρια ευθύνη για τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές και όχι στον Ευκλείδη Τσακαλώτο; Εκ των υστέρων αναγνωρίζει ότι έκανε λάθος;
● Αναζήτησε όντως χρηματοδότηση από τη Ρωσία και την Κίνα προκειμένου να κερδίσει χρόνο; Τι τον συμβούλευσαν η Μόσχα και το Πεκίνο, μέσω των απεσταλμένων του στις δύο πρωτεύουσες;
● Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος τον ικανοποίησε; Μήπως προτιμούσε να κερδίσουν οι «μένουμε Ευρώπη»; Τι θα έκανε στην περίπτωση που το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν ανάποδο; Θα παραιτούνταν;
● Φοβήθηκε ότι το σχέδιο του Σόιμπλε για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ θα μπορούσε να υλοποιηθεί; Δεν σκέφτηκε ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν εύκολο να γίνει αφού ούτε προηγούμενο υπήρχε, οπότε θα ήταν μια πορεία σε αχαρτογράφητα νερά συνολικά για την Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε προβλεπόταν στις συνθήκες;
● Μετά τις εκλογές του Γενάρη πράγματι ο μόνος υποψήφιος κυβερνητικός εταίρος ήταν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες του Πάνου Καμμένου. Η βάση της συμφωνίας ήταν η μάχη κατά των μνημονίων. Κανένα άλλο κοινοβουλευτικό κόμμα δεν ήταν σ’ αυτό το μήκος κύματος. Ούτε το ΚΚΕ. Η στάση του στο δημοψήφισμα έστειλε το σαφές μήνυμα ότι δεν τον απασχολεί η συμμετοχή σε κυβέρνηση συνεργασίας. Μετά όμως τις εκλογές του Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιά και αφού είχε υπογράψει το τρίτο μνημόνιο γιατί δεν εξέτασε την περίπτωση συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι; Το πρότεινε στις ηγεσίες τους και αρνήθηκαν ή δεν ήθελε να σπάσει τη συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛΛ., που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε λειτουργήσει καλά, παρά το γεγονός ότι τα δύο κόμματα είχαν τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις σε πολλά κομβικής σημασία θέματα και ήταν ζήτημα χρόνου να προκύψουν σοβαρές διαφωνίες και τελικώς η ρήξη;
● Και αυτός και τα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησής του έλεγαν σε όλους τους τόνους ότι εφαρμόζουμε στην οικονομία μια πολιτική που δεν είναι δική μας και το κάνουμε με το περίστροφο στον κρόταφο. Σε άλλα πεδία, όπου δεν υπήρχαν οι καταναγκασμοί του μνημονίου, γιατί δεν προχώρησε σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις (θεσμούς, Δικαιοσύνη, σχέσεις Κράτους - Εκκλησίας κ.λπ.);
● Για τη Συμφωνία των Πρεσπών δηλώνει υπερήφανος. Τον στήριξαν και η Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Ο Μητσοτάκης τον κατηγόρησε, χωρίς να προσκομίσει στοιχεία, ότι πούλησε τη Μακεδονία για να πάρει τις συντάξεις. Οφείλει να καταθέσει τις δικές του αποδείξεις για το αντίθετο.
● Μετάνιωσε για τα υπερπλεονάσματα που πέτυχε η κυβέρνησή του, τα οποία προκάλεσαν μεγάλο κόστος στις υποτελείς τάξεις; Γιατί το 2019 άφησε 37 δισεκατομμύρια ευρώ στο αποθεματικό, ενώ θα μπορούσε να διαθέσει μέρος αυτών για να βοηθήσει τους χειμαζόμενους πολίτες, όπως του είχαν προτείνει τότε παράγοντες του κόμματός του και ίσως να είχε καλύτερη επίδοση στις εκλογές; Με τη συγκεκριμένη πολιτική κέρδισε τα συγχαρητήρια των Βρυξελλών και του Βερολίνου, απάντησε επί της ουσίας ότι δεν διοικούσε μια κυβέρνηση κατσαπλιάδων, έχασε όμως την εμπιστοσύνη των λαϊκών στρωμάτων.
Τάσος Παππάς
Εφημερίδα των Συντακτών (23.8.2025)
