Ηταν λοιπόν κάποτε ένας αρχηγός κράτους που ήθελε να μάθει τους υπηκόους του να τρώνε πατάτες. Το εξωτικό γεώμηλο είχε εισαχθεί από τη Λατινική Αμερική, ήταν θρεπτικότατο και φτηνό, δεν χρειαζόταν πολλά πολλά για να καλλιεργηθεί και θα μπορούσε να γίνει η βάση μιας λαϊκής διατροφής με λαμπρό μέλλον.
Αλλά ο λαός αδιαφορούσε επιδεικτικά. Δύσκολο πράγμα να στρέψεις αλλού τα χούγια των ανθρώπων. Ο ηγέτης έβαλε τότε φρουρούς στα μποστάνια και στις αποθήκες του (κάτι σας θυμίζει...) και διέδωσε ότι οι πατάτες είναι σπάνιος και πεντανόστιμος βολβός, κατάλληλος για εκλεπτυσμένους ουρανίσκους αριστοκρατών. Κάθε βράδυ οι φρουροί αποσύρονταν επίτηδες. Ο κουτοπόνηρος λαός έμπαινε κρυφά και έκλεβε πατάτες, ώσπου τις αγάπησε και τις ενέταξε στο καθημερινό τραπέζι.
Ερώτηση: ποιος ήταν ο ευφυής ηγέτης; Απάντηση: ο Μέγας Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας. Οσοι απάντησαν «ο Ιωάννης Καποδίστριας», θα επανεξεταστούν τον Σεπτέμβρη. Αλλά και όσοι έκαναν «τικ» στο κουτάκι του «Βασιλιά της πατάτας» («Kartoffelkönig» στα γερμανικά) Φρίντριχ ΙΙ, ας ετοιμαστούν να τους ακολουθήσουν. Ούτε ο Κερκυραίος κόμης ούτε ο Γερμανός βασιλιάς ενεπλάκησαν στο φημολογούμενο (και για τους δύο) τέχνασμα. Κλασική περίπτωση «γεγονότος» που δεν συνέβη. Καραμπινάτο ιστορικό fake news.
Το παραμύθι εισήχθη από την Πρωσία του 18ου αιώνα στη μετεπαναστατική Ελλάδα και προσαρμόστηκε αναλόγως. Τα εξηγεί, μεταξύ άλλων, και ο ιστορικός Σταύρος Παναγιωτίδης στο δίτομο... ξεστραβωτικό βιβλίο του «Μύθοι, παρεξηγήσεις και άβολες αλήθειες της Ελληνικής Ιστορίας» (εκδόσεις Κέδρος).
Δεν πάει καιρός που προέκυψε και η πιο πρόσφατη απόδειξη για τον γερμανικό πατατο-μύθο: ένα αρχείο με γραπτά μενού των βασιλικών δείπνων που παρέθετε εν χλιδή ο Μέγας Φρειδερίκος. «Δεν την έφαγε ποτέ. Καμία πατάτα, ούτε βραστή ούτε τηγανητή», αποφαίνεται με σιγουριά ο ιστορικός Γιούργκεν Λου, ειδικός στην πρωσική Ιστορία. «Αντίθετα, ο Φρειδερίκος είχε πάθος για την ιταλική κουζίνα και για τα γαλλικά κρασιά», αποκαλύπτει.
Ο μύθος όμως φέρνει χρήμα. Το gift shop των θερινών ανακτόρων Σανσουσί στο Πότσδαμ, έξω από το Βερολίνο, όπου ο Φρειδερίκος αναπαυόταν σε έναν πλανήτη ροκοκό φλυαρίας, πουλάει από καρτ ποστάλ με πατάτες και εικονογραφημένα παιδικά βιβλία με το ψευδογεγονός μέχρι διάφορες ποδιές κουζίνας (στα 35 ευρώ) που στέφουν όποιον τις φοράει «βασιλιά της πατάτας». Ενός βολβού που έγινε δημοφιλής στην Ευρώπη μετά το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων το 1815. Ο Μέγας Φρειδερίκος είχε ήδη πεθάνει από το 1786.
Ακόμη και ο Γιούργκεν Λου, που παλαιότερα παρενέβαινε σε δημόσιες συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διορθώνοντας τους φορείς της ανακρίβειας, σηκώνει τα χέρια ψηλά. «Είναι γεγονός ότι ο μύθος νίκησε την αλήθεια και ότι ο μύθος είναι πολύ ωραίος», ομολογεί. Οι καρποί της Ιστορίας για τους λίγους, τα φανταχτερά περιτυλίγματα για τους πολλούς.
Γιώργος Ι. Αλλαμανής
